Szczepienia psów dostępne w Polsce pozwalają skutecznie zabezpieczyć Twojego pupila przed wieloma niezwykle groźnymi chorobami, w tym również przed takimi, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi, jak np. wścieklizna czy nosówka. Wielu właścicieli bagatelizuje jednak kwestię szczepień, uważając, że w zupełności wystarczy obowiązkowa szczepionka przeciw wściekliźnie wykonana w pierwszych miesiącach życia psa. Niestety, nie jest to prawda – jedna szczepionka to zdecydowanie za mało, by Twój czworonożny pupil cieszył się dobrym zdrowiem przez długie lata. Kiedy zatem wykonać pierwsze szczepienie psa, jakie szczepienia są w Polsce obowiązkowe oraz kiedy szczepić szczeniaka i w jakim zakresie, aby w jak największym stopniu chronić jego zdrowie?
W jakim celu wykonuje się szczepienia psa?
Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta: szczepienia psów to działania profilaktyczne, które pozwalają zapewnić Twojemu czworonogowi odpowiednią ochronę przez różnymi drobnoustrojami i patogenami wywołującymi niebezpieczne choroby. Dokładnie na tej samej zasadzie działają szczepienia u ludzi. Wykonane zgodnie z przewidzianym harmonogramem szczepienia pozwalają skutecznie chronić zdrowie psa, zabezpieczając go przed wieloma chorobami, które mogą zagrażać jego życiu. Pamiętaj też, że niektóre choroby odzwierzęce (tzw. zoonozy) są też poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia człowieka – dobre przykłady to choćby wścieklizna czy nosówka.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że choć w Polsce obowiązkowe szczepienie psa obejmuje wyłącznie szczepionkę przeciw wściekliźnie, to Światowe Stowarzyszenie Lekarzy Małych Zwierząt (WSAVA, z ang. World Small Animal Veterinary Association) wskazuje, że dla szczeniąt powinny być obowiązkowe już 4 szczepienia – przeciw wściekliźnie, nosówce, parwowirozie oraz chorobie Rubartha.
Kalendarz szczepień psa – szczepienia podstawowe (zasadnicze)
Podstawowe szczepienia psa to grupa szczepionek, których zadaniem jest wytworzenie w organizmie Twojego psa przeciwciał pozwalających uniknąć zwierzęciu zachorowania na choroby o bardzo ciężkim przebiegu bądź takie, których leczenie jest obecnie niemożliwe. Do tej kategorii chorób psów zaliczane są: parwowiroza, nosówka, wścieklizna oraz choroba Rubartha. Pamiętaj, że szczepienia zasadnicze muszą być powtarzane w określonych odstępach czasu, aby zapewniana przez nie ochrona immunologiczna była rzeczywiście skuteczna.
Parwowiroza – szczepienie szczeniaka
Parwowiroza jest znana również jako psi tyfus. Wywołuje ją wirus CPV-2 (canine parvovirus type 2), przy czym zwykle nosicielami są dorosłe psy, przechodzące parwowirozę bezobjawowo. Wirusy przenoszone są w ślinie, kale, moczu oraz wymiocinach zakażonego psa, mogą jednak również być przenoszone przez koty. W tym ostatnim przypadku zarażenie następuje przez bezpośredni kontakt szczeniaka z nosicielem.
Największe zagrożenie parwowiroza stanowi dla szczeniąt przed ukończeniem 6. miesiąca życia, wśród których panuje bardzo wysoka śmiertelność w przypadku zapadnięcia na tę chorobę. Rozwój parwowirozy jest względnie długi – pierwsze objawy pojawiają się w okresie od 1 do 2 tygodni od momentu zakażenia i są to zwykle:
- wymioty,
- biegunka,
- odwodnienie organizmu,
- obfite, rzadkie, wodniste biegunki o charakterystycznej woni,
- silnie zmniejszony apetyt i niechęć do picia,
- wysoka gorączka lub nienaturalnie niska temperatura ciała.
Parwowiroza u psa może także objawiać się zasinieniem błon śluzowych i poważnymi trudnościami z oddychaniem (duszenie się psa). W takim przypadku jest to parwowiroza sercowa, rzadko występująca, ale znacznie groźniejsza dla życia zwierzęcia – zwykle kończy się śmiercią czworonoga.
Jeśli chodzi o szczepienie, parwowiroza wymaga podania dawek szczepionki w co najmniej trzech powtórzeniach co 2–4 tygodnie, a następnie niezbędne są dawki przypominające.
Szczegółowy kalendarz szczepień na parwowirozę jest następujący:
- pierwsza dawka: 6.–8. tydzień życia psa,
- druga dawka: 9.–1.1 tydzień życia,
- trzecia dawka: 12.–15. tydzień życia psa,
- dawka przypominająca: po 1. roku od daty trzeciej dawki,
- kolejne dawki: co 3 lata.
Szczepienie na nosówkę
Nosówka to kolejna niezwykle groźna dla życia psa choroba zakaźna, na które mogą zapaść zwierzęta w każdym wieku. Wywołuje ją wirus nosówki psów (CDV – canine distemper virus), należący do tej samej rodziny co wirus odry. Przenoszenie wirusa CDV następuje zarówno drogą kropelkową, jak i poprzez bezpośredni kontakt z nosicielem, stąd zaraźliwość jest w przypadku wirusa nosówki bardzo wysoka.
Nosówka u psa jest najbardziej niebezpieczna dla szczeniaków między 3. a 6. miesiącem życia – w tej grupie wiekowej odnotowuje się największą śmiertelność. Pierwsze objawy zakażenia wirusem nosówki mogą wystąpić już po 3 dniach od kontaktu z nosicielem, przy czym z uwagi na istnienie licznych odmian nosówki mogą one być bardzo zróżnicowane zależnie od postaci choroby. Do najczęstszych symptomów nosówki zalicza się:
- wymioty,
- biegunkę,
- zapalenie spojówek,
- wysoką gorączkę,
- kaszel,
- zapalenie oskrzeli,
- osowiałość i apatię,
- brak apetytu,
- wypływ wydzieliny z nosa i oczu (początkowo wodnistej, później ropnej),
- trudności z oddychaniem.
W przypadku braku szczepienia leczenie nosówki zazwyczaj jest jedynie objawowe, a śmiertelność bardzo wysoka (około 80%). Z tego względu jedynym skutecznym sposobem zabezpieczenia Twojego psa przed tą chorobą jest szczepienie na nosówkę – koszt pojedynczej dawki jest naprawdę niewielki (szerzej na temat cen szczepionek piszemy w dalszej części artykułu), dlatego nie warto się wahać, tym bardziej że leczenie nosówki jest bardzo trudne i znacznie droższe od szczepionki.
Kalendarz szczepień na nosówkę jest w zasadzie identyczny jak w przypadku parwowirozy i wygląda następująco:
- pierwsza dawka: 6.–8. tydzień życia psa,
- druga dawka: 9.–11. tydzień życia,
- trzecia dawka: 12.–15. tydzień życia psa,
- dawka przypominająca: po 1. roku od daty trzeciej dawki,
- kolejne dawki: co 3 lata.
Szczepienie na wściekliznę
Wścieklizna jest niezwykle groźną chorobą wirusową, którą mogą się zarazić również ludzie. Według danych WHO każdego roku na wściekliznę umiera na świecie ponad 50 000 osób w różnym wieku, choć w dużej części są to osoby młode. Wściekliznę wywołuje wirus RABV (rabies virus), występujący w wielu biotypach. Wirus RABV przenosi się drogą kontaktu bezpośredniego – zazwyczaj na skutek pokąsania przez chore zwierzę, ale również przez kontakt z jego śliną. W niektórych przypadkach możliwe jest także zarażenie się wścieklizną drogą kropelkową i pyłową.
Okres inkubacji wścieklizny jest bardzo długi i wynosi od około 1 do 3 miesięcy, przy czym notowano przypadki o znacznie większej rozpiętości czasowej: od 10 dni do ponad 1 roku od zakażenia. Nieleczona wścieklizna praktycznie zawsze kończy się śmiercią chorego psa lub człowieka, a skuteczny lek na wściekliznę nadal nie został opracowany. W leczeniu zakażonych ludzi wykorzystuje się szczepionkę i surowicę, a jeśli chodzi o chore na wściekliznę psy i inne zwierzęta, w Polsce obowiązuje całkowity zakaz ich leczenia.
Główne objawy wścieklizny u psa to:
- drażliwość,
- zmniejszony apetyt,
- bóle głowy,
- wodowstręt,
- światłowstręt,
- napady szału,
- ślinotok i piana wokół pyska,
- brak strachu przed człowiekiem (ważny objaw rozpoznawczy w przypadku dzikich zwierząt),
- zmiana trybu życia na nocny,
- brak reakcji na ból,
- konwulsje.
Szczepionka na wściekliznę to jedyna szczepionka, która jest obowiązkowa: ustawa o ochronie zdrowia zwierząt i zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt nakłada obowiązek zaszczepienia przeciwko wściekliźnie każdego psa, który ukończył 3. miesiąc życia – w terminie maksymalnie 30 dni od tej daty. Kolejne dawki są wymagane, aby utrzymać przeciwciała na poziomie wystarczającym do zapewnienia Twojemu psu skutecznej ochrony przed chorobą.
Kalendarz szczepień przeciwko wściekliźnie jest następujący:
- Pierwsza dawka: w okresie do 30 dni od ukończenia przez psa 3. miesiąca życia
- Kolejne dawki: regularnie co 12 miesięcy od daty pierwszej dawki.
Co istotne, zaleca się, by pierwsza szczepionka przeciwko wściekliźnie była podawana psu jako samodzielne szczepienie (nie w szczepionkach skojarzonych).
Choroba Rubartha – szczepienie
Choroba Rubartha jest również znana jako wirusowe zakaźne zapalenie wątroby psów. Wywołuje ją adenowirus CAV-1 (canine adenovirus 1), przenoszący się drogą kropelkową lub pokarmową. Okres inkubacji choroby Rubartha jest bardzo zróżnicowany – czasami są to godziny (tzw. postać nadostra), a w innych przypadkach objawy pojawiają się dopiero po 5–7 dniach od zakażenia.
Najbardziej narażone są młode psy i szczenięta – u nich choroba Rubartha ma zwykle bardzo ciężki przebieg. Do najczęstszych objawów zakażenia wirusem CAV-1 należą:
- wysoka gorączka,
- biegunka,
- kaszel,
- zapalenie gardła,
- wybroczyny,
- powiększone węzły chłonne.
Choroba Rubartha może przyjąć także postać oczną – w tym przypadku charakterystycznym objawem jest obrzęknięta rogówka, która przyjmuje błękitny kolor.
Terminarz szczepień dla choroby Rubartha jest analogiczny jak w przypadku parwowirozy i nosówki:
- pierwsza dawka: 6.–8. tydzień życia psa,
- druga dawka: 9.–11. tydzień życia,
- trzecia dawka: 12.–15. tydzień życia psa,
- dawka przypominająca: po 1. roku od daty trzeciej dawki,
- kolejne dawki: co 3 lata.
Kalendarz szczepień psa – szczepienia zalecane (opcjonalne, dodatkowe)
Szczepienia dodatkowe to grupa szczepionek, których podanie może okazać się korzystne dla Twojego psa, ale nie w tak dużym stopniu, jak szczepienia podstawowe. Decyzję zawsze podejmujesz Ty – najlepiej w konsultacji z zaufanym weterynarzem, który pomoże Ci zdecydować, czy i które ze szczepień dodatkowych mogą być dla Twojego czworonoga korzystne. Zwróć uwagę, że niektóre szczepienia dodatkowe (np. przeciwko psiej grypie) są w Polsce niedostępne.
Szczepienie na boreliozę
Borelioza jest chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie z rodziny krętków, a przenosi się poprzez ukąszenie przez zarażonego kleszcza. Same bakterie przenoszone są w ciągu 24–48 godzin od ukąszenia, ale pierwsze objawy mogą wystąpić znacznie później – nawet kilka miesięcy po kontakcie z zakażonym kleszczem. Powszechnie występujące objawy boreliozy to:
- gorączka,
- rumień wokół ukąszenia,
- ból stawów,
- zmniejszone łaknienie,
- apatia,
- biegunka,
- wymioty.
Nieleczona borelioza bardzo często prowadzi do poważnego uszkodzenia narządów wewnętrznych, a czasami nawet do śmierci psa. Leczenie jest możliwe, jest jednak długotrwałe i niezwykle kosztowne, dlatego zdecydowanie lepszym pomysłem jest zaszczepienie psa.
Kalendarz szczepień przeciwko boreliozie jest następujący:
- pierwsza dawka: od 12. tygodnia życia psa,
- druga dawka: 2–4 tygodnie po pierwszej dawce,
- dawka przypominająca: co 1 rok.
Szczepienie na kaszel kenelowy
Kaszel kenelowy, czyli zapalenie górnych dróg oddechowych, to jedna z najczęstszych chorób zakaźnych, na jakie zapadają psy niezależnie od wieku czy rasy. Chorobę tę wywołują różne bakterie i wirusy, choć najczęściej są za nią odpowiedzialne bakterie Bordetella bronchiseptica. Drobnoustroje przenoszone są drogą kropelkową lub oddechową, a okres inkubacji waha się od 2 do 14 dni. Jest to jedna z najbardziej zakaźnych chorób psów, której główne objawy to:
- ostre napady kaszlu,
- krztuszenie się,
- wodnisty wyciek z nosa (w ostrych przypadkach choroby),
- wymioty.
Zwykle kaszel kenelowy nie jest groźny dla życia psa, jednak w niektórych przypadkach może się on przerodzić w znacznie poważniejsze dla zwierzęcia zapalenie płuc. Leczenie jest możliwe, choć w ostrych przypadkach wymaga zastosowania terapii antybiotykowej.
Kalendarz szczepień na kaszel kenelowy jest bardzo krótki:
- pierwsza dawka: od 3. tygodnia życia psa,
- dawka przypominająca: co 1 rok, zaczynając od daty pierwszej dawki.
Leptospiroza – szczepienie
Leptospiroza to silnie zakaźna choroba wywoływana przez bakterie Leptospira. Przenoszą się one przez bezpośredni kontakt z zainfekowanym zwierzęciem bądź drogą pokarmową. Najbardziej narażone na leptospirozę są psy myśliwskie bądź inne psy, które mają kontakt ze skażoną wodą stojącą (kałuże, tereny podmokłe itp.). Okres inkubacji leptospirozy jest względnie krótki – pierwsze objawy pojawiają się już około 7 dni od infekcji. Najczęściej występujące symptomy leptospirozy to:
- gorączka,
- wymioty,
- odwodnienie,
- apatia,
- wielomocz,
- zmiana koloru moczu na brunatny lub ciemnożółty.
Najciężej leptospirozę przechodzą młode psy, natomiast u starszych nie jest ona aż tak ostra. Nieleczona leptospiroza zawsze prowadzi jednak do śmierci psa. Leczenie jest możliwe i wymaga antybiotykoterapii oraz stosowania leków podtrzymujących działanie uszkodzonych organów wewnętrznych – zwłaszcza wątroby i nerek. Co ważne,
rodzaje drobnoustrojów wywołujących leptospirozę u psów mogą również stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka.
Kalendarz szczepień na leptospirozę jest następujący:
- pierwsza dawka: od 8.–9. tygodnia życia psa,
- druga dawka: 2–4 tygodnie po pierwszej dawce,
- dawka przypominająca: co 1 rok.
Ile kosztuje szczepienie psa?
Koszty szczepienia psa nie są w żaden sposób określone za pomocą odgórnych regulacji, dlatego koszt szczepionki waha się zależnie od tego, w jakim gabinecie weterynaryjnym jest ono wykonywane. Rzecz jasna na ostateczną cenę pakietu szczepień ma także wpływ to, na które szczepionki dla Twojego psa się zdecydujesz – niemniej jednak nie są to kwoty wysokie, szczególnie w porównaniu do kosztów leczenia, które w wielu przypadkach sięgają tysięcy złotych. Pamiętaj również, że w Polsce są dostępne tzw. szczepionki skojarzone, czyli szczepionki przeciwko kilku chorobom zawarte w jednym preparacie.
Co grozi za niezaszczepienie psa?
Zgodnie z przepisami prawa obowiązującego w Polsce każdy właściciel psa, który uchyla się od ustawowego obowiązku ochronnego szczepienia psów przeciwko wściekliźnie, podlega karze grzywny w kwocie do 5000zł 1,2
1 Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks Wykroczeń Art. 24 § 1. (Dz.U. 1971 Nr 12 poz. 114).
2 Grzywna wynosi do 5tys zł – art. 24 § 1 kodeksu wykroczeń.
Źródło: generali.pl